Artykuł jest częścią serii Zdumieni Bogiem – 10 prawd, które wywrócą świat do góry nogami będącej zaadaptowanymi fragmentami książki Johna Pipera o tym tytule. Niebawem książka ukaże się również w formacie PDF dostępna za darmo. Przeczytaj również część 2 artykułu.
Mojżesz powiedział do Boga: Kiedy pójdę do synów Izraela i powiem im: Bóg waszych ojców posłał mnie do was, a oni zapytają mnie, jakie jest jego imię, cóż im odpowiem? Wtedy Bóg odrzekł do Mojżesza: JESTEM, KTÓRY JESTEM. I dodał: Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was. I mówił jeszcze Bóg do Mojżesza: Tak powiesz synom Izraela: PAN, Bóg waszych ojców, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba, posłał mnie do was. To jest moje imię na wieki i takim ma pozostać w pamięci po wszystkie pokolenia.
Księga Wyjścia 3:13-15
Bóg istnieje. Albo mówiąc inaczej, jak to ujmuje nasz tekst, Bóg jest tym, kim jest. Albo mówiąc bardziej filozoficznie, Bóg absolutnie istnieje. To jest najbardziej podstawowy fakt i najbardziej ostateczny fakt. Kropka. Spośród miliardów faktów, które istnieją, ten jeden jest na samym dole i na samym szczycie. Jest fundamentem wszystkich innych i zwieńczeniem wszystkich innych. Nic nie jest bardziej podstawowe i nic nie jest bardziej ostateczne niż fakt, że Bóg istnieje.
Nic nie jest bardziej fundamentalne niż to, że Bóg istnieje.
Nic nie jest bardziej fundamentalne dla twojego życia, twojego małżeństwa, twojej pracy, twojego zdrowia, twojego umysłu, twojej przyszłości niż to, że Bóg istnieje. Nic nie jest bardziej fundamentalne dla świata, układu słonecznego, Drogi Mlecznej czy wszechświata niż to, że Bóg jest. I nic nie jest bardziej fundamentalne dla Biblii, samoobjawienia się Boga i chwały ewangelii Jezusa niż to, że Bóg istnieje.
Rzeczywistość, że Bóg absolutnie jest, stanowi ważną myśl Księgi Wyjścia 3:13-15. Pozwolę sobie przedstawić wam tę scenę. Przez kilka wieków naród izraelski – Boży naród wybrany – żył w Egipcie jako obcy przybysze. Przez długi czas traktowano ich jak niewolników. Teraz, gdy zbliża się czas Bożego wybawienia, rodzi się żydowskie dziecko, które otrzymuje imię Mojżesz.
Zostaje on opatrznościowo uratowany przed wyrokiem śmierci przez córkę faraona i wychowany na królewskim dworze. Jako dorosły człowiek, broniąc jednego ze swoich pobratymców, zabija Egipcjanina, a następnie ucieka do ziemi Madian. Tam Bóg ukazuje mu się w płonącym krzewie.
6 I dodał: Ja jestem Bogiem twego ojca, Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba. I Mojżesz zakrył twarz, bo bał się patrzeć na Boga. 7 PAN powiedział: Przyjrzałem się utrapieniom mojego ludu, który jest w Egipcie, i słyszałem ich krzyk z powodu nadzorców, gdyż znam jego cierpienia. 8 Dlatego zstąpiłem, aby wybawić go z ręki Egipcjan i wyprowadzić z tej ziemi do ziemi dobrej i przestronnej, do ziemi opływającej mlekiem i miodem, na miejsce Kananejczyków, Chetytów, Amorytów, Peryzzytów, Chiwwitów i Jebusytów. 9 Teraz oto dotarł do mnie krzyk synów Izraela. Widziałem też ucisk, jakim dręczą ich Egipcjanie. 10 Dlatego teraz idź, poślę cię do faraona, abyś wyprowadził mój lud, synów Izraela, z Egiptu.
Księga Wyjścia 3:6-10
Zatem Mojżesz został wybrany przez Boga, aby wyprowadzić Jego lud z niewoli i wprowadzić do Ziemi Obiecanej. Lecz on się wzbrania przed tym; podobnie chyba każdy by się zachował. „Mojżesz powiedział do Boga: Kimże ja jestem, abym miał iść do faraona i wyprowadzić synów Izraela z Egiptu? Bóg odpowiedział: Oto ja będę z tobą, a to będzie znakiem dla ciebie, że ja cię posłałem: gdy wyprowadzisz ten lud z Egiptu, będziecie służyć Bogu na tej górze” (w. 11 i 12).
Następnie Mojżesz prowadzi nas do jednej z najważniejszych rzeczy, które Bóg kiedykolwiek wypowiedział.
Trzy rzeczy, które Bóg mówi o Sobie
Ponownie przyjrzyjmy się naszemu tekstowi:
13 Mojżesz powiedział do Boga: Kiedy pójdę do synów Izraela i powiem im: Bóg waszych ojców posłał mnie do was, a oni zapytają mnie, jakie jest jego imię, cóż im odpowiem? 14 Wtedy Bóg odrzekł do Mojżesza: JESTEM, KTÓRY JESTEM. I dodał: Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was. 15 I mówił jeszcze Bóg do Mojżesza: Tak powiesz synom Izraela: PAN [w j. hebrajskim „Jahwe”], Bóg waszych ojców, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba, posłał mnie do was. To jest moje imię na wieki [Jahwe] i takim ma pozostać w pamięci po wszystkie pokolenia.
Księga Wyjścia 3:13-15
Pytasz mnie o moje imię – Bóg mówi – dlatego przekażę Ci trzy rzeczy. Po pierwsze, „Bóg odrzekł do Mojżesza: JESTEM, KTÓRY JESTEM” (w. 14a). On nie powiedział, że to jest jego imię. W efekcie powiedział: „Zanim zaczniesz się troszczyć o moje imię lub o to, gdzie plasuję się pośród wielu bogów Egiptu, Babilonu czy Filistei, zanim zaczniesz się zastanawiać nad tym, czy można mnie zaklinać moim imieniem, a nawet zanim zaczniesz się zastanawiać, czy jestem Bogiem Abrahama, niech oszołomi cię to: Jestem Tym, Kim Jestem. Absolutnie jestem. Zanim poznasz moje imię, poznaj moją istotę”.
To „Jestem, Który Jestem” – to, że absolutnie Jestem – jest pierwszą fundamentalną sprawą i ma nieskończone znaczenie.
Po drugie, „I dodał: Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was” (w. 14b). Zauważmy, że Bóg nadal nie podaje Mojżeszowi swojego imienia. Buduje pomost pomiędzy Swoją istotą a imieniem, umieszczając stwierdzenie o Swojej istocie w miejscu Swojego imienia. Powiedział: „JESTEM posłał mnie do was”. Ten, Który jest – Który absolutnie jest – posłał mnie do was.
Po trzecie: „I mówił jeszcze Bóg do Mojżesza: Tak powiesz synom Izraela: PAN [w j. hebrajskim „Jahwe”], Bóg waszych ojców, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba, posłał mnie do was. To jest moje imię na wieki [Jahwe] i takim ma pozostać w pamięci po wszystkie pokolenia” (w. 15). W końcu Bóg podaje nam swoje imię. W polskich wydaniach Biblii jest ono prawie zawsze tłumaczone jako Pan1. Ale po hebrajsku wymawiane jest coś w rodzaju „Jahwe” i jest zbudowane na słowie oznaczającym „Ja Jestem”. Więc za każdym za każdym razem, gdy słyszysz słowo Jahwe (lub krótką formę Jah – którą słyszysz za każdym razem, gdy śpiewasz „hallelu-Jah” [„chwalmy Jahwe”] – za każdym razem, gdy widzisz termin PAN w polskiej Biblii, pisane charakterystycznymi dużymi literami, wówczas powinieneś pomyśleć: to jest imię własne (tak jak imionami własnymi są np. Jakub lub Melania) zbudowane ze słowa oznaczającego „Ja Jestem” i przypominające nam, że Bóg absolutnie jest.
Bóg absolutnie jest. To jest zadziwiające. Bóg nadał sobie imię (użyte ponad 6 tysięcy razy w Starym Testamencie), które zmusza nas, kiedy je słyszymy, do pomyślenia: On jest. On absolutnie jest. On jest absolutny.
Jest to pierwsza z tych rzeczywistości, które jako nieposkromione są trudne do ujarzmienia, a jako wybuchowe, niemożliwe do zatrzymania, a ponadto w sposób elektryzujący tworzą przyszłość, a które będziemy omawiać. Lud, który jest oszołomiony i zdumiony tym, że Bóg jest, będzie ludem nieposkromionym. Nasz Trójjedyny Bóg uwielbia ukazywać się w łaskawej mocy tam, gdzie ludzie są zdumieni faktem, że On jest.
Dziesięć znaczeń tego, że Bóg jest Tym, Kim jest
Co to znaczy, że Bóg jest Tym, Kim jest? Oto dziesięć punktów:
- Absolutna istota Boga oznacza, że nigdy nie miał początku. To oszałamia umysł. Każde dziecko pyta: „Kto stworzył Boga?”. A każdy mądry rodzic odpowiada: „Nikt nie stworzył Boga. Bóg po prostu istnieje. I zawsze był. Nie ma początku”.
- Absolutna istota Boga oznacza, że Bóg nigdy się nie skończy. Jeśli nie powstał, to nie może przestać istnieć, ponieważ jest czystym bytem. On jest Tym, co zawsze istnieje. Nie ma miejsca oderwanego od Jego istnienia. Jest tylko On. Zanim On cokolwiek stworzył, wszystkim, co istniało był tylko Bóg.
- Absolutny byt Boga oznacza, że Bóg jest absolutną rzeczywistością. Nie ma żadnej rzeczywistości przed Nim. Nie ma żadnej rzeczywistości poza Nim, chyba że On tego chce i ją stwarza. Zanim stworzył, nie był jedną z wielu rzeczywistości. On po prostu istniał jako absolutna rzeczywistość. On jest wszystkim, co istniało wiecznie. Nie ma przestrzeni, nie ma wszechświata, nie ma pustki. Tylko Bóg. Absolutnie istniejący. Absolutnie jako wszystko.
- Absolutna istota Boga oznacza, że Bóg jest całkowicie niezależny. Nie zależy od niczego, co mogłoby Go powołać do istnienia, wesprzeć Go, doradzić Mu, czy uczynić Tym, Kim jest. To właśnie oznacza byt absolutny.
- Absolutna istota Boga oznacza, że wszystko, co nie jest Bogiem, całkowicie zależy od Boga. Wszystko, co nie jest Bogiem, jest drugorzędne i od Niego zależne. Cały wszechświat jest całkowicie drugorzędny. Nie jest pierwotny. Powstał dzięki Bogu i pozostaje w istnieniu chwila za chwilą na mocy Bożej decyzji, by utrzymać go w istnieniu.
- Absolutna istota Boga oznacza, że cały wszechświat jest, w porównaniu z Bogiem, niczym. Warunkowa, zależna rzeczywistość jest dla absolutnej, niezależnej rzeczywistości jak cień odbijający coś realnego. Jak echo w porównaniu z grzmotem. Jak bańka względem oceanu. Wszystko, co widzimy, wszystko, co nas zadziwia w świecie i w galaktykach, jest w porównaniu z Bogiem niczym. „Wszystkie narody przed nim są niczym; uważa je za nicość i marność” (Iz 40:17).
- Absolutna istota Boga oznacza, że Bóg jest stały. On jest taki sam wczoraj, dziś i na zawsze. Nie może zmienić się na lepsze. On się niczym nie staje. Jest tym, kim jest. W Bogu nie ma rozwoju. Nie ma postępu. Absolutna doskonałość nie może być ulepszona.
- Absolutna istota Boga oznacza, że jest On absolutną normą prawdy, dobra i piękna. Nie ma żadnej księgi prawa, do której mógłby zajrzeć, by dowiedzieć się, co jest słuszne. Nie ma almanachu, który mógłby sprawdzić, aby ustalić fakty. Żadnego stowarzyszenia, do którego mógłby się zwrócić, aby określić, co jest doskonałe lub piękne. On sam jest standardem tego, co jest słuszne, co jest prawdziwe, co jest piękne.
- Absolutny byt Boga oznacza, że Bóg robi to, co mu się podoba i zawsze jest to słuszne, zawsze piękne i zawsze zgodne z prawdą. Nie ma dla Niego żadnych ograniczeń z zewnątrz, które mogłyby Mu przeszkodzić w robieniu tego, co Mu się podoba. Całą rzeczywistość, która jest poza nim, stworzył, zaprojektował i rządzi nią, Sam będąc rzeczywistością absolutną. Tak więc jest On całkowicie wolny od wszelkich ograniczeń, które nie pochodzą z rady Jego własnej woli.
- Absolutny byt Boga oznacza, że jest On najważniejszą i najcenniejszą rzeczywistością oraz najważniejszą i najcenniejszą Osobą we wszechświecie. Jest On bardziej godny zainteresowania, uwagi, podziwu i radości niż wszystkie inne rzeczywistości, w tym cały wszechświat.
Ponieważ On istnieje
Bóg absolutnie istnieje! Wierzmy w to i pielęgnujmy tę wiarę. Bóg jest. Jest to rzeczywistość, która jako nieposkromiona jest trudna do ujarzmienia, a jako wybuchowa, niemożliwa do zatrzymania, a ponadto w sposób elektryzujący tworzy ona przyszłość – ta rzeczywistość, że Bóg jest. I jest skandalem na miarę kosmosu, miliardy razy większym niż wszechświat, że jest On ignorowany, traktowany jako nieistotny, kwestionowany, krytykowany i poświęca się Mu mniej uwagi niż dywanowi w domach mieszkalnych.
Ponieważ Bóg jest najbardziej znaczącą rzeczywistością, nic nie jest właściwie poznane w oderwaniu od relacji z Nim. On jest źródłem, celem i wyznacznikiem wszystkich istot i wszystkich rzeczy. Bądźmy zatem ludźmi rozmiłowanymi w Bogu. Poznawanie Go, podziwianie, rozsławianie jako chwalebnego powinno być naszą pasją napędową. Niech On będzie po prostu Osobą zdecydowanie dominującą w naszej świadomości. Jeśli istniejemy po to, by szerzyć pasję dla władzy Boga, to wszystko musi się zaczynać i kończyć na Nim, wszystko musi być z Nim związane.
Dlatego Boże, dopomóż nam, abyśmy nie bluźnili przeciwko Tobie. Nie chcemy bluźnić Bogu, który absolutnie jest, przez uznawanie Go za coś oczywistego lub spychanie Stwórcy na margines, czy też nazywanie Go domniemanym fundamentem wszystkich rzeczy, podczas gdy tak naprawdę jesteśmy zainteresowani stworzonymi „rzeczami”. Nie pozwólmy, abyśmy kiedykolwiek podlegali takiej krytyce, jaką zaprezentował w związku z poglądami Alberta Einsteina, Charles Misner dwadzieścia lat temu:
‘Uważam, że projekt wszechświata jest zasadniczo kwestią religijną. To znaczy, że należy mieć pewien rodzaj szacunku i respektu dla całego tego przedsięwzięcia…’ . Jest to bardzo wspaniałe i nie powinno być brane za pewnik. Sądzę, że właśnie dlatego Einstein odnosił tak mało pożytku ze zorganizowanej religii, chociaż wydaje mi się, że w gruncie rzeczy był bardzo religijnym człowiekiem. Musiał patrzeć na to, co kaznodzieje mówili o Bogu, i miał takie odczucie, że bluźnią. Widział o wiele większy majestat, niż oni sobie wyobrażali, a oni po prostu nie mówili o tym, co jest naprawdę istotne.
Cytat za magazynem: First Things, grudzień 1991, nr 18, s. 63
Kiedy po raz pierwszy przeczytałem ten cytat, pomyślałem: O Boże, nigdy, przenigdy nie pozwól, aby to się stało w naszym kościele! Wiedziałem wtedy, i wiem teraz, że miliardy ludzi na świecie są głodne poznania prawdziwego i żywego Boga, który absolutnie jest. A my, którzy mamy dobrą nowinę, wiemy, że ten Bóg posłał Swojego Syna na świat, aby umarł za znieważających Boga grzeszników, takich jak my, aby każdy, kto wierzy w Jezusa Chrystusa, mógł poznać tego Boga, z radością, na zawsze. Bądźmy więc w pełni świadomi naszego powołania jako chrześcijan. Istniejemy po to, by szerzyć pasję dla Boga, który absolutnie jest.
Widzicie więc, dlaczego nazywam to nieokiełznaną, nie dającą się opanować, elektrycznie tworzącą przyszłość rzeczywistością. „Jestem, który jestem” – oświadcza Bóg – teraz i na zawsze. Bóg absolutnie jest.
Przypisy
- Wyjątkiem, jeśli chodzi o przekłady rzymskokatolickie używające w Starym Testamencie konsekwentnie Imienia Jahwe, są: drugie wydanie Biblii Tysiąclecia; Biblia Poznańska oraz Biblia Lubelska (wielotomowe wydanie z komentarzem biblijnym). Co do tłumaczeń protestanckich, w których wszędzie w Starym Testamencie spójnie stosowane jest Imię Boże, w postaci JHWH, są to: Przekład Dosłowny doktora Piotra Zaremby, oraz Toruński Przekład Nowego Przymierza, nad którym prace nadal trwają. – przyp. tłum.